VOA – Phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ trong chuyến thăm Việt Nam tuần này đã gặp gỡ giới bất đồng chính kiến trong nước để thảo luận về tình hình nhân quyền, vấn đề quan tâm hàng đầu của Washington trong bang giao với Hà Nội.

Thông cáo của văn phòng dân biểu liên bang Alan Lowenthal hôm 7/5 cho biết chuyến đi khởi sự hôm 2/5 tại Sài Gòn với các cuộc tiếp xúc các vị lãnh đạo tôn giáo và các đại diện trong giới thương mại trước khi ra Hà Nội họp với các giới chức trong chính quyền Việt Nam và các nhà hoạt động nhân quyền.

Ở Sài Gòn, đầu tuần này, phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ đã đến viếng Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa và gặp riêng Đại Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ, Tăng Thống Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất đang bị quản thúc tại gia; và nhà hoạt động dân chủ Nguyễn Tiến Trung, người được phóng thích tháng 4 năm ngoái sau thời gian bị cầm tù với cáo buộc ‘âm mưu lật đổ chính quyền nhân dân.’

Dân Biểu Alan Lowenthal thăm Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa. dân biểu Alan Lowenthal đại diện cho cộng đồng người Việt lớn nhất tại Hoa Kỳ, đã đệ trình Hạ viện Mỹ Nghị quyết tưởng niệm 40 năm biến cố 30/4.

Trong cuộc trao đổi với VOA Việt ngữ tối 7/5, nhà hoạt động Nguyễn Tiến Trung cho biết chi tiết cuộc gặp với vị dân biểu đã từng bảo trợ mình qua dự án “Bảo Vệ Các Quyền Tự Do” do Ủy Ban Nhân Quyền Tom Lantos thuộc Quốc Hội Hoa Kỳ thành lập.

Nguyễn Tiến Trung: Ông Alan Lowenthal và phái đoàn Hạ viện Mỹ đến nói chuyện trong 20 phút. Cuộc gặp diễn ra suông sẻ. Sau đó về nhà, Trung mới biết là số điện thoại của ba Trung bị cắt vì trước đó số của Trung đã bị họ cắt hôm 14/3 tưởng niệm chiến sĩ hy sinh ở Gạc Ma. Sau đó, công an khu vực, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc của phường đến nhà hẹn thứ sáu này lên phường trình diện.

VOA: Những trọng tâm đáng chú ý trong cuộc gặp dân biểu Lowenthal là gì?

Nguyễn Tiến Trung: Ông muốn biết quan điểm của Trung về việc Việt Nam gia nhập TPP, rằng trước tình trạng vi phạm nhân quyền của Việt Nam hiện tại, các dân biểu Mỹ có nên bấm nút đồng ý hay không. Quan điểm của Trung là Trung ủng hộ Việt Nam gia nhập TPP vì tin rằng mở cửa kinh tế sẽ dẫn tới mở cửa chính trị, đời sống dân càng khá thì ngày càng có nhiều người tham gia dân chủ hơn. Nhưng đồng thời Trung cũng nhấn mạnh với ông Lowenthal là rất cần thiết Việt Nam phải cho phép thành lập công đoàn độc lập.

VOA: Trung đưa ra những đề nghị ra sao trong cuộc tiếp xúc này?

Nguyễn Tiến Trung: Trung cũng nói về việc một số bạn bè bị sách nhiễu. Theo Trung, nên chấm dứt việc này vì không phù hợp với xã hội dân chủ-công bằng-văn minh mà Việt Nam hướng tới. Trung cũng nêu trường hợp hai người bạn chịu án tù lâu năm là Tạ Phong Tần và Trần Huỳnh Duy Thức và mong Hoa Kỳ có thể thúc đẩy phóng thích cho họ. Ngoài ra, Trung cũng đề cập tới các trường hợp của các tù nhân chính trị, tôn giáo khác.

VOA: Trung ghi nhận quan điểm các nhà lập pháp Mỹ thế nào trước các diễn tiến hiện nay trong mối quan hệ Việt-Mỹ?

Dân Biểu Alan Lowenthal gặp Thạc Sĩ Nguyễn Tiến Trung.

Nguyễn Tiến Trung: Trung được biết ý kiến của Trung là một trong những ý kiến ông Lowenthal lắng nghe và sẽ chia sẻ với các đồng nghiệp của ông ở Quốc hội Mỹ để cân nhắc ra quyết định cuối cùng xem có nên để Việt Nam vào TPP hay không.

VOA: Cuộc gặp giữa Trung với phái đoàn Quốc hội Mỹ diễn ra ít ngày sau khi Tổng thống Obama gặp blogger Điếu Cày tại Tòa Bạch Ốc cũng để trao đổi về nhân quyền Việt Nam, hai sự kiện xảy ra trước thềm cuộc đối thoại nhân quyền Việt-Mỹ. Trong bối cảnh đó, Trung có suy nghĩ gì?

Nguyễn Tiến Trung: Trung nghĩ đó là cách để chính quyền của Tổng thống Obama thể hiện thái độ với chính quyền Việt Nam rằng Hoa Kỳ luôn quan tâm đến nhân quyền Việt Nam vì đó cũng là lý tưởng của đất nước Hoa Kỳ. Đó là những hình ảnh mang tính biểu tượng, là thông điệp gửi tới chính quyền Việt Nam.

VOA: Những thông điệp đó, theo Trung, đã đủ hay chưa, hay cần có những mức độ cao hơn, cụ thể hơn nào khác?

Nguyễn Tiến Trung: Quan điểm của Trung là vấn đề dân chủ-nhân quyền phải do chính người dân Việt Nam tự quyết định lấy. Họ có chấp nhận tiếp tục sống dưới chế độ toàn trị, tiếp tục mất quyền công dân, mất quyền làm chủ đất nước của mình nữa hay không. Tùy thuộc người dân Việt Nam có dám lên tiếng bảo vệ quyền lợi của mình hay không. Chứ còn Mỹ, Châu Âu họ có thể lên tiếng, nhưng sức ép của họ để tạo sự thay đổi thì thật sự rất khó. Vì dù sao họ cũng hành động trên lợi ích của quốc gia họ là ưu tiên chính. Dù họ bảo vệ lý tưởng tự do-dân chủ, nhưng dù sao quyền lợi nước họ vẫn luôn đặt lên hàng đầu.

Trước chuyến đi Việt Nam, dân biểu Alan Lowenthal đại diện cho cộng đồng người Việt lớn nhất tại Hoa Kỳ, đã đệ trình Hạ viện Mỹ Nghị quyết tưởng niệm 40 năm biến cố 30/4.

Ông cho biết chuyến thăm nhằm ‘truyền đạt được những tiếng nói, quan điểm, và những sự quan tâm của cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ đến các nhà lãnh đạo trong chính quyền Việt Nam’ cũng như để ghi nhận những chia sẻ từ giới hoạt động dân chủ tại Việt Nam.

Năm ngoái, ông từng viết thư yêu cầu Ngoại trưởng John Kerry và Bộ Trưởng Quốc Phòng Chuck Hagel đặt vấn đề trùng tu Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa với giới lãnh đạo Việt Nam trong các cuộc hội đàm song phương.