Tường An, thông tín viên RFA tại Paris
Tù nhân lương tâm Đặng Xuân Diệu đã đáp chuyến bay VN 011 xuống phi trường Charles de Gaulle của thủ đô Paris lúc 7:10 sáng thứ Sáu 13/1/2017, sau khi được “tạm đình chỉ thi hành án” trong nhà tù Việt Nam để đến định cư tại Pháp.
Ngay sau khi được đón tiếp và đưa về đến nơi ở mới, Đặng Xuận Diệu đã dành cho Đài Á Châu Tự Do một cuộc phỏng vấn đặc biệt. Đây là lần đầu tiên anh trả lời phỏng vấn báo chí kể từ khi được ra khỏi nhà tù Việt Nam.
Cảm giác khó tả!
Tường An: Cám ơn anh Đặng Xuân Diệu đã nhận trả lời phỏng vấn Đài Á Châu Tự Do RFA. Câu hỏi đầu tiên xin được hỏi cảm giác của anh như thế nào khi đặt chân xuống phi trường Charles de Gaulle?
Đặng Xuân Diệu: Cảm giác khi tôi xuống phi trường Charles de Gaulle trong tâm trạng được gặp những người cùng chí hướng, rồi những người đã vất vả trong thời gian dài để tôi được tự do và có mặt tại sân bay Charles de Gaulle. Cảm giác rất là khó tả!
Theo quy luật chung thì ai cũng vui mừng cả nhưng mà với bản thân thì cũng có một số điều trăn trở. Đó là hành trình mình đã lựa chọn, những công việc mà mình đang muốn, hay mục đích mà mình đang đặt ra thì chưa đến đâu cả. Mặc dù mình đã được ra khỏi nhà tù nhưng cũng còn biết bao nhiêu anh em vẫn còn chịu cảnh tù đày.
Mặc dù mình đã được ra khỏi nhà tù nhưng cũng còn biết bao nhiêu anh em vẫn còn chịu cảnh tù đày.
Đặng Xuân Diệu
Tường An: Anh có thể cho biết chính quyền Việt Nam đã quyết định trả tự do cho anh lúc nào? Và họ có nói lý do trả tự do cho anh hay không?
Đặng Xuân Diệu: Ở đây gọi là “tạm đình chỉ thi hành án”. Tôi được biết kế hoạch khoảng 5 giờ (thứ Năm 12/1/2017). Đến khoảng 11 giờ kém thì người ta bảo lịch lên sân bay, 5 giờ rưỡi người ta vào làm thủ tục, kiểm tra đồ đạc, tất cả để rồi tôi di chuyển từ trại giam sang sân bay Tân Sơn Nhất.
Lý do thì họ nói tôi được đi sang Pháp để định cư. Và họ cũng nói trong quyết định đình chỉ thi hành án này lên sân bay họ sẽ giao và nếu tôi không đi thì các cơ quan chức năng sẽ bắt trở lại.
Hành trình từ nhà tù VN đến Paris
Tường An: Anh có thể kể lại những diễn biến sự việc từ lúc được báo tin trả tự do cho tới lúc anh bước chân lên máy bay sang Paris?
Đặng Xuân Diệu: Quý vị và các bạn có biết là thủ tục để ra khỏi nhà tù người ta sẽ kiểm tra tư trang của mình và những đồ vật cấm theo quy định của pháp luật. Trong quá trình lên sân bay thì Đại sứ quán Pháp đã có lịch hẹn sẽ gặp tôi trước khi lên sân bay khoảng 30 phút. Họ cũng đề nghị gặp riêng tôi chứ không có người của cơ quan chức năng chứng kiến. Thế nhưng bên phía Việt Nam thì không cho!
Và sau đó thì họ chuyển giao cho tôi một số tài liệu, giấy tờ liên quan đến thủ tục xuất nhập cảnh. Khi tôi lên máy bay lúc 11 giờ kém 10 , người ta giao cho tôi quyết định đình chỉ thi hành án, và tôi lên máy bay.
Quý vị cũng biết là trong quá trình thi hành án, tôi không sử dụng áo phạm nhân do cơ quan cấp phát, tôi chỉ sử dụng đồ cá nhân của tôi có đóng dấu “phạm nhân” ở sau lưng hoặc trước ngực. Thế nhưng khi tôi lên sân bay thì ở bên phía an ninh họ nói là họ sẽ gửi hành lý cho tôi và họ nói là họ sẽ đưa cho tôi và máy bay cùng phiếu gửi hành lý lại cho tôi.
Thế nhưng sau khi tôi sang sân bay Charles de Gaulle, kiểm tra lại hành lý mới biết áo của tôi đã bị an ninh đánh cắp!
Hầu như tất cả áo chemise, quần, áo dài có đóng dấu “phạm nhân” đều bị đánh cắp, chỉ trừ đồ lót.
Can thiệp của Đại sứ quán Pháp
Tường An: Trong thời gian anh ở tù thì có những phái đoàn ngoại giao nào đến thăm anh ạ?
Đặng Xuân Diệu: Có hai lần: một lần là của phái doàn ngoại giao tham tán Liên Hiệp Châu Âu EU ở Việt Nam, lần thứ nhất vào ngày 24/2/2016. Lúc đó Đại sứ Pháp có nhã ý mời tôi sang Châu Â. Lúc đó tôi đang trong tình trạng sức khỏe không bảo đảm, danh dự và tính mạng của tôi đang bị chà đạp nên tôi nói rằng tôi phải gặp gia đình rồi mới quyết định được.
Và lần thứ hai sau đó 6 tháng, tức là ngày 14/9, cũng phái đoàn EU. Lúc đó do sự tác động của nhiều phía, trong đó có cả gia đình, cơ quan chức năng của trại giam, trong đó có cả tham tán EU đã động viên nên rời khỏi nhà tù để chấp nhận sang định cư ở Pháp.
Đó là nguyện vọng lớn nhất của gia đình, đặc biệt là mẹ già của tôi mong muốn. Đó là lần mà tôi đã đồng ý sang định cư tại Pháp.
Tiếp tục tranh đấu cho quê hương
Tường An: Hiện giờ sức khỏe của anh như thế nào?
Đặng Xuân Diệu: Tôi sang đây được mọi người tiếp đón, cho nên về mặt tinh thần thì tôi rất là thoải mái và cuộc sống thấy rất là ấm cúng. Còn về thể xác thì sau một thời gian dài chấp hành án và nhiều ngày tuyệt thực vì bất công cho nên tôi nghĩ thể xác của tôi có một số trục trặc và tôi cũng dự định sẽ đi kiểm tra sức khỏe để có những con số cụ thể.
Tôi vẫn mong muốn góp một phần sức nhỏ bé của mình để thay đổi được xã hội cũng như nền chính trị của Việt Nam ngày càng được tự do và dân chủ thực sự.
Đặng Xuân Diệu
Tường An: Thưa anh, dù anh mới đặt chân xuống Pháp chưa được 24 giờ, câu hỏi này có thể là hơi quá sớm nhưng cũng xin được hỏi anh có dự định gì cho tương lai hay không ?
Đặng Xuân Diệu: Đúng là câu hỏi hơi sớm. Tôi đến đây, điều kiện hay phương tiện để tôi làm được cái gì thì lúc này tôi chưa xác định được. Nhưng mục đích thì không sớm vì tôi vẫn mong muốn góp một phần sức nhỏ bé của mình để thay đổi được xã hội cũng như nền chính trị của Việt Nam ngày càng được tự do và dân chủ thực sự.
Mục đích của tôi như thế, có phương tiện hỗ trợ trong chừng mực nào thì tôi sẽ hy sinh, cố gắng để làm trong chừng mực đó.
Tường An: Xin cám ơn anh Đặng Xuân Diệu đã dành cuộc phỏng vấn đầu tiên cho đài Á Châu Tự do, và cũng xin chúc anh những ngày may mắn, bình an trên nước Pháp!
Đặng Xuân Diệu: Nhân đây tôi cũng muốn gửi lời cám ơn tất cả thính giả của Đài Á Châu Tự Do RFA cũng như những người trong thời gian qua đã ủng hộ tôi về tinh thần, vật chất!
Cám ơn những người đã chào đón tôi ở tại nước Pháp!
Và tôi muốn cám ơn một cách đặc biệt đến những cá nhân, tổ chức, cơ quan đã vận động cho tôi có được tự do ngày hôm nay tại đất nước Pháp!